3 - باب مَا
جَاءَ فِي
الْعُهْدَةِ
3. SATILAN KÖLEDE ZUHUR
EDEN HALLER
حَدَّثَنِي
يَحْيَى،
عَنْ
مَالِكٍ،
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
أبِي بَكْرِ
بْنِ مُحَمَّدِ
بْنِ عَمْرِو
بْنِ حَزْمٍ،
أَنَّ أَبَانَ
بْنَ
عُثْمَانَ،
وَهِشَامَ
بْنَ إِسْمَاعِيلَ،
كَانَا
يَذْكُرَانِ
فِي خُطْبَتِهِمَا
عُهْدَةَ
الرَّقِيقِ
فِي
الأَيَّامِ الثَّلاَثَةِ،
مِنْ حِينِ
يُشْتَرَى
الْعَبْدُ
أَوِ
الْوَلِيدَةُ،
وَعُهْدَةَ
السَّنَةِ.
Abdullah b. Ebî
Bekir b. Muhammed b. Hazm rivayet ederek der ki:
«Eban bin Osman ve
Hişam b. İsmail hutbelerinde köle ve cariyenin satın alındığı andan itibaren üç
gün içerisindeki sorumlulukları ile sene içerisindeki sorumluluklarından
bahsederlerdi.»
قَالَ
مَالِكٌ : مَا
أَصَابَ
الْعَبْدُ
أَوِ الْوَلِيدَةُ
فِي
الأَيَّامِ
الثَّلاَثَةِ،
مِنْ حِينِ
يُشْتَرَيَانِ
حَتَّى تَنْقَضِيَ
الأَيَّامُ
الثَّلاَثَةُ،
فَهُوَ مِنَ
الْبَائِعِ،
وَإِنَّ
عُهْدَةَ
السَّنَةِ
مِنَ
الْجُنُونِ
وَالْجُذَامِ
وَالْبَرَصِ،
فَإِذَا
مَضَتِ
السَّنَةُ،
فَقَدْ بَرِئَ
الْبَائِعُ
مِنَ
الْعُهْدَةِ
كُلِّهَا(
İmam Malik der
ki: Köle ve cariye 'nin başına gelecek musibetin sorumluluğu satıldığı andan
itibaren üç gün içerisinde satıcıya aittir. (Müşterinin reddetme hakkı vardır.)
Bir de bir sene boyunca devam eden sorumluluk vardır. Bunlar: delilik, cüzzam
ve baras (alaca) hastalığıdır. Bir sene tamam olursa, satıcı her türlü
sorumluluktan kurtulur.
قَالَ
مَالِكٌ :
وَمَنْ بَاعَ
عَبْداً،
أَوْ وَلِيدَةً،
مِنْ أَهْلِ
الْمِيرَاثِ
أَوْ غَيْرِهِمْ
بِالْبَرَاءَةِ،
فَقَدْ بَرِئَ
مِنْ كُلِّ
عَيْبٍ،
وَلاَ
عُهْدَةَ
عَلَيْهِ،
إِلاَّ أَنْ
يَكُونَ
عَلِمَ
عَيْباً فَكَتَمَهُ،
فَإِنْ كَانَ
عَلِمَ
عَيْباً فَكَتَمَهُ
لَمْ
تَنْفَعْهُ
الْبَرَاءَةُ،
وَكَانَ
ذَلِكَ الْبَيْعُ
مَرْدُوداً،
وَلاَ
عُهْدَةَ عِنْدَنَا
إِلاَّ فِي
الرَّقِيقِ(
İmam Malik der
ki: Kim kendisine miras yoluyla intikal eden veya başka bir köle veya cariyeyi
beraet şartıyla (yani bunlarda olan ya da olacak hiç bir ayıp ve kusurdan
dolayı sorumluluk kabul etmeme şartıyla) satarsa, o zaman hiç bir ayıptan sorumlu
olmaz. Ancak bildiği bir ayıp var da onu gizlemişse, o zaman sorumlu olur.
Beraeti kendisine bir fayda vermez. Satış akdi bozulur, köle kendisine iade
edilir. Bu sorumluluk, bize göre ancak köle satımında vardır.